خطر کاهش وزن هاى مکرر

همانطور که قبلا اشاره شد در کاهش وزن با عجله و سریع که اساسا با محدودیت غیرمنطقى نان و برنج (قوت لایموت) همراه است، از توده ماهیچه هاى بدن بطور غیرطبیعى کاسته مى شود. قابل پیش بینى است که چنین کاهش وزن موقتى با رژیم غذایى سخت، بعد از مدتى رها و فرد دوباره به وزن قبلى بر مى گردد. اما نکته در این جاست که همه آن توده عضلانى از دست رفته در جریان کاهش وزن سریع و باعجله، طى برگشت مجدد وزن به بدن بر نمى گردد. بنابراین در طى سالها ، با اقدام به کاهش وزن هاى متوالى و برگشت وزن ، درصد چربى بدن بیشتر و دور شکم بزرگ تر از قبل مى شود و طبیعتا فرد بیشتر از قبل در معرض عوارض ناشى از اضافه وزن قرار خواهد گرفت.

توضیح: کم خورى  و کاهش وزن موقت و برگشت پذیر ،خالى از خطر نیست.

سلولیت cellulite

سلولیت cellulite عبارت است از تغییرات ظاهری پوست که در اغلب خانمها پس از بلوغ رخ می دهند. این تغییرات که به شکل «گودرفتگی» و «گرهی شدن» چربیهای موضعی عمدتاً در نواحی لگنی، اندامهای تحتانی (به ویژه در ناحیة رانها) و شکم تظاهر می یابند، ناشی از فتقی شدن چربی زیرپوستی به درون بافت همبند رشته ای (فیبروتیک) است. ماحصل این تغییرات به پوست ظاهری شبیه به «پوست پرتقال» می دهد و هم از این روست که این بیماری، «نشانگان پوست پرتقال» نیز نامیده شده است. این بیماری را نباید با سلولایتیس cellulitis اشتباه کرد که التهاب منتشر بافت همبند همراه با آماس پوست و بافتهای زیرجلدی و معمولاً ناشی از عوامل میکروبی است.

 

برآورد شده است که حدود 85٪ خانمهای بالای 20 سال به درجاتی دچار سلولیت هستند. به دلیل همین وفور بالا در نزد خانمها برخی از صاحب نظران، سلولیت را یک حالت عادی در خانمها می دانند و نه یک بیماری. باتوجه به اینکه سلولیت به ندرت در آقایان مشاهده می شود، به نظر می رسد عوامل هورمونی در ایجاد آن دخالت داشته باشند. در بین هورمونها به ویژه نقش استروژن و انسولین مطرح شده ولی هیچ کدام به اثبات نرسیده است. جالب اینکه وقوع سلولیت در زمینۀ پُروزنی و فربهی بسیار بیشتر است ولی منحصر به آن نیست، به عبارت ساده تر امکان دارد خانمهایی با وزن نسبتاً عادی نیز به درجاتی دچار سلولیت شوند. حتی در دختران پُروزن در حوالی سنین بلوغ نیز وقوع سلولیت چندان نادر نیست. بنابراین عوامل ژنتیکی نیز ممکن است در ایجاد سلولیت دخالت داشته باشند. تنیدگی (استرس) ها نیز ممکن است از طریق ترشح برخی هورمونها (کاتکولامین ها) زمینه ساز سلولیت باشند.

اغلب خانمهای چاق مبتلا به سلولیت تجربة عدم بهبود چشمگیر سلولیت به دنبال رژیمهای کاهش وزن را دارند. به راستی چرا چنین است؟

گفته می شود یکی از عوامل دخیل در ایجاد سلولیت نارسایی موضعی در گردش خون و جریان لنف است. بنابراین حتی زمانی که فرد تحت رژیم غذایی کاهش وزن قرار می گیرد، چربیهای آن مناطق به دلیل نبود جریان مؤثر خون و لنف، امکان کمتری برای برداشته شدن و نهایتاً سوختن خواهند داشت. از این رو بسیاری از روشهای درمانی غیرتهاجمی (یعنی روشهایی که مستلزم ایجاد منفذ یا شکاف در پوست نیستند) مبتنی بر بهبود جریان خون و لنف در نواحی مبتلا بوده اند. از جمله روشهای درمانی، استفاده از امواج فراصوت (اولترا سوند)، لیزردرمانی و ماساژ شایان ذکرند. برخی از پژوهشهای نوین حاکی از تاثیر نسبی این روشها در درمان سلولیت بوده اند ولی در اکثر قریب به اتفاق این مطالعات، تعداد افراد مورد بررسی و طول مدت پیگیری نسبتاً اندک بوده است. ابزارهایی که به عنوان «کمربندهای لاغری» معروف شده اند، در واقع نوعی دستگاه ماساژ خودکار هستند که کار آنها تحریک جریان خون و لنف موضعی است. در مورد این دستگاهها توجه به چند نکته ضروری است. نخست آنکه به یاد داشته باشید هیچ دستگاه ماساژی قابلیت «تبخیر» یا «سوزاندن» بافت چربی را ندارد. کالری مازاد برنیاز هرگاه به شکل بافت چربی ذخیره شود راه دیگری جز راهیابی به مسیرهای سوخت و سازی ندارد به عبارت ساده تر (و برخلاف ادعاهای بسیاری از تبلیغات این گونه دستگاهها) «دفع» چربی ذخیره ای از طریق ادرار، مدفوع و تعریق امکان پذیر نیست. دوم آنکه به ویژه در خانمهای پُروزن یا فربه، بهبود جریان خون و لنف در ناحیۀ مبتلا هنگامی می تواند در کاهش چربی آن ناحیه تاثیر داشته باشد که بدن در توازن منفی انرژی باشد، یعنی مقدار دریافت انرژی از مقداری که در بدن مصرف می شود کمتر باشد. معنی دیگر این حرف این است که گریزی از رعایت یک برنامۀ غذایی متناسب و سالم نیست. با داشتن یک رژیم غذایی ناسالم، مصرف مرتب و زیاد غذاهای پرکالری مثل انواع گوشتهای سوخاری، سیب زمینی سرخ کرده، کیکها و شیرینیهای خامه ای نمی توان از هیچ ابزاری انتظار «معجزه» داشت. در عوض مصرف روزانه دست کم 2 سهم سبزی و 3-2 سهم میوه، رعایت نظم غذایی و داشتن یک شیوۀ زندگی فعال ممکن است به درجاتی به بهبود سلولیت کمک کند. بد نیست بدانیم که برخی از مطالعات حاکی از وجود التهاب در محل سلولیت هستند و همین یافته، نقش التهاب را به عنوان یک عامل در ایجاد این بیماری مطرح کرده است. بنابراین مصرف میوه ها و سبزیها که سرشار از مواد آنتی اکسیدان و ضدالتهاب طبیعی هستند در کنار کنترل وزن ممکن است اثر مفیدی در پیشگیری یا بهبود بیماری داشته باشد. و بالاخره استفاده از این ابزارها، اگر هم منجر به بهبود نسبی سلولیت بشود، این بهبود، برگشت ناپذیر نیست بنابراین اگر شیوۀ زندگی، کم تحرک و رژیم غذایی، نامتناسب و ناسالم باشد، دیری نمی پاید که سلولیت باردیگر چهرۀ خود را (اینبار شاید نازیباتر!) در همان جایگاهها می نمایاند.

بهترین رو غن پخت و باز

چه غذایی را با چه روغنی بپزیم.

 در حال حاضر ۳ نوع روغن در خانه ها پیدا می شود :

 سرخ‌کردنی

 مخصوص پخت‌ و‌ پز

 روغن مخصوص سالاد (زیتون، کنجد یا هسته انگور)

 هر نوع روغنی کاربرد خاص خود را دارد.

مثلا از روغن مخصوص سرخ‌کردن فقط باید برای سرخ کردن استفاده شود یا روغن‌های سالاد را فقط برای طعم دادن به سالاد به کار برد.

سرخ کردن ، به‌خصوص به مدت طولانی و حرارت بالا، ارزش تغذیه‌ای خوراکی‌ها را از بین می‌برد.

مثلا سرخ کردن زیاد سبزی، تقریبا باعث از دست رفتن ویتامین‌های موجود در آن می‌شود .

روغن های مایع معمولی برای پخت‌وپز کاربرد دارند و باید برای پخت برنج و خورش از انواع روغن‌های مایع استفاده کرد.

به‌طور کلی، تمام روغن‌های خوراکی مایع برای پخت غذا مناسب هستند و به ترتیب، استفاده از روغن‌های زیتون، کنجد، کانولا، ذرت، آفتابگردان و سویا برای طبخ غذا توصیه می‌شود.

حواستان باشد که روغن‌های مایع معمولی در مقابل حرارت مقاوم نیستند و به‌همین دلیل برای سرخ‌کردن با مدت طولانی و در درجه حرارت بالا، نباید استفاده شوند چون هنگام سرخ کردن با حرارت بالایی که می‌بینند ، می‌سوزند و ترکیب‌های سرطان‌زایی در آنها ایجاد می‌شود

برای پخت برنج و خورش باید از روغن مایع معمولی استفاده شود. البته روغن زیتون هم برای طبخ برنج مناسب است.

در قنادی‌ها برای تهیه کیک و شیرینی از روغن جامد یا نیمه‌جامد استفاده می‌شود چون باعث ایجاد عطر، طعم، کیفیت بهتر، تردی محصولات تنوری، هوادهی در فراورده‌های خمیری، ورآمدن آنها و مطلوبیت بافت می‌شود.

استفاده از روغن‌های دیگر می‌تواند تاحدی افت کیفیت ظاهری و خوراکی محصولات قنادی را به دنبال داشته باشد .

 به همین دلیل نباید در مصرف کیک و شیرینی زیاده‌روی کنید چون روغن‌های قنادی مقادیر بالایی اسید‌های چرب اشباع دارند که می‌توانند خطر گرفتگی عروق و ابتلا به بیماری‌های قلبی -عروقی را افزایش دهند.

 برای سرخ کردن انواع مواد غذایی  باید از روغن مخصوص سرخ‌کردن استفاده شود.

از روغن زیتون می‌توان برای سرخ کردن سطحی (مثل نیمرو کردن یا تهیه املت) یا تفت دادن مختصر با درجه حرارت ملایم و فقط یکبار استفاده کرد.

روغن کانولا هم دارای خواص تغذیه‌ای بالایی است ولی خواص کیفی آن مانند مقاومت در برابر حرارت و نور، پایین است و برای سرخ کردن‌های عمیق چندان مناسب نیست.

روغن هسته انگور هم به‌دلیل پایین بودن مقاومت در برابر اکسیداسیون و نقطه دود پایین، برای سرخ کردن مناسب نیست.

 از روغن هسته انگور هم باید فقط برای طعم‌دادن به غذاهای سرد و سالاد استفاده شود

اهمیت مصرف صبحانه

صبح یک روز کاری دیر از خواب بلند می‌شویم، در حالی که یک چشم‌مان هنوز بسته است با عجله از خانه خارج می‌شویم. آن‌قدر وقت کم است و شتابزده‌ایم و برای به موقع رسیدن به محل کارمان استرس داریم که خوردن صبحانه آخرین اولویت‌مان است!

 با خودمان می‌گوییم: «خب حالا برسم سر کار یه چیزی می‌خورم»، «از خونه برم بیرون، تو مسیر یه چیزی می‌خرم و می‌خورم» و در نهایت جذاب‌ترین انتخاب‌مان خلاصه می‌شود به یک کیک و شیرکاکائو یا چیزی با همین مقدار ارزش غذایی که آن را با عجله‌ در اتومبیل، مترو یا اتوبوس می‌خوریم و هیچ مشکلی هم با کالری، چربی یا شیرینی بی‌حساب و کتابی که وارد بدن می‌شود، نداریم، در حالی‌که خوب می‌دانیم در طولانی مدت این اصلا عادت خوبی نیست!

هنگامی‌ که یک صبحانه‌ی سالم انتخاب می‌کنید در واقع کلیدی‌ترین جزء کاهش وزن را در اختیار خود گرفته‌اید. طبق تحقیقات انجمن پیشگیری و درمان چاقی آمریکا، افرادی که در وعده‌ی صبحانه کالری بیشتر و در نهار و شام میزان کالری کمتری دریافت می‌کنند، احساس سیری طولانی‌تری را تجربه‌ خواهند کرد، کاهش وزن بیشتری خواهند داشت و دورکمرشان زودتر باریک می‌شود.

جسیکا کراندال (Jessica Crandall)، سخنگوی آکادمی تغذیه و رژیم غذایی، می‌گوید: «بدن شما شبیه یک ماشین است که بیش از هر چیز شدیدا نیاز به سوخت‌رسانی صبحگاهی دارد و بعد از ۴ تا ۶ ساعت باید دوباره تغذیه شود.»

او به اهمیت دریافت پروتئین و فیبر در وعده‌ی صبحانه بسیار تأکید می‌کند. پس حواس‌تان باشد هیچوقت نباید خوردن صبحانه را عقب بیاندازید. از طرفی صبحانه‌ی سنگین حاوی کربوهیدرات (بخشی از کربو هیدرات ها مواد شیرین کننده مثل قند و شکر و... هستند ) ابتدا قند خون را به سرعت بالا می‌برد، اما خیلی زود دوباره قندخون پایین می‌آید، این نوسان قندخون باعث می‌شود در کمتر از ۲ ساعت بعد از خوردن صبحانه دوباره گرسنه بشوید.

کاهش وزن غیر اصولی

 کاهش وزن مخرب

عضلات و ذخایر قند بدن بطور طبیعى به مولکول هاى آب اتصال دارند (هر  ذره آن ها به ٣ ذره آب وصل است). در کاهش وزن باعجله که معمولا با تحمل گرسنگى و محدودیت بالای غلات (نان و برنج) همراه است، بدن براى تامین انرژى به مصرف غیرطبیعى ماهیچه ها و ذخایر قند رو مى آورد و به این ترتیب آب متصل به آن ها آزاد و از بدن دفع مى شود. بعبارت دیگر بخش زیادى از کاهش وزن اغوا کننده و جذابى که طى رژیم هاى غذایى سخت و ورزش  هاى شدید در زمان کوتاه دیده مى شود به از دست رفتن آب متصل به توده هاى بدون چربى بدن مربوط است. در حالى که به چربى هاى ذخیره شده در بدن هیچ آبی اتصال ندارد و کاهش وزن ایده آل که عمدتا ناشى از مصرف چربى ذخیره اى بدن است روند آرام ترى دارد و با رفتن روزانه بر روى ترازو قابل رصد کردن نیست!

 نتیجه گیرى: با محدود کردن زیاد غذاى دریافتى (خصوصا نان و برنج)، براى تامین گلوکز ضرورى مغز، ماهیچه ها به گلوکز تبدیل مى شوند. از دست رفتن این توده هاى با ارزش بدن آسیب هاى  جدى به همراه دارد