کم خونی فقر آهن

کم خونی با کمبود آهن چیست؟                                 

هر عضو و بافت در بدن نیاز به اکسیژن دارد. سلول های قرمز خون، نوعی سیستم انتقال اکسیژن محسوب شده که اکسیژن را از ریه ها به سایر قسمت های بدن حمل می کنند. هنگامی که شما دچار کم خونی هستید، بدین مفهوم است که بدن، تعدادکافی از این سلول های خونی را ندارد.

وقتی بدن به مقدار کافی عنصر آهن ندارد، یعنی فرد به کم خونی فقر آهن دچار شده است. بدن برای تولید هموگلوبین یعنی پروتئینی که به گلبول های قرمز کمک می کند تا اکسیژن را حمل کنند نیاز به آهن دارد . بدون اکسیژن کافی در خون، ممکن است احساس خستگی، ضعف و تنگی نفس داشته باشید.

اگر موادغذایی حاوی آهن کافی مصرف نکنید , این نوع کم خونی می تواند اتفاق بیفتد. گاهی مواقع ، بدن شما نمی تواند به خوبی آهن را جذب کرده و یا آهن از طریق خون یا طی بارداری از دست می رود .

مقدار آهن مورد نیاز بستگی به سن و جنس شما دارد. مردان حداقل 8 میلی گرم و زنان به 18 میلی گرم روزانه آهن نیاز دارند.

شرایطی که بدن شما نمی تواند آهن کافی جذب کند :

آهن از مواد غذایی مصرفی در روده آزاد شده و جذب می شود. شرایطی مانند بیماری سلیاک، کولیت اولسراتیو یا بیماری کرون می توانند جذب آهن در روده را مختل کنند. جراحی هایی مانند بای پس معده یا براشتن قسمتی از روده و یا داروهایی که برای کاهش اسید معده استفاده می شود نیز می توانند سبب کاهش جذب آهن شوند.

از دست دادن خون عاملی مهم برای ابتلا به کمخونی فقر آهن:

بعضی از شرایط می تواند موجب خونریزی درون بدن شود که بارتند از:

زخم های گوارشی

فتق

فیبروم رحمی

پولیپ های کولون

زنان با خونریزی های شدید قاعدگی , همچنین، آسیب ها و اهدای خون مکرر نیز مستعد ایتلا به کمخونی فقر آهن هستند.

بارداری :

هنگامی که شما باردار هستید ، جهت رشد جنین نیاز به آهن اضافی دارید. اگر آهن را از رژیم غذایی یا مکمل های خود دریافت نکنید، دچار کمبود می شوید.

علائم کمخونی فقر آهن چیست؟

کم خونی با کمبود خفیف یا متوسط آهن اغلب قابل توجه نیست. اما وقتی که کمخونی شدیدتر می شود، ممکن است این علائم را داشته باشید:

خستگی یا ضعف

رنگ پریدگی پوست

تنگی نفس

سرگیجه

سردرد

ضربان سریع قلب

درد قفسه سینه

سردی دست و پا

ناخن های شکننده و ریزش مو

پیکا (خوردن موادی که غذا نیستند مانند خاک، نشاسته، خاک رس یا یخ)

زخم و تورم زبان

از آنجا که این علائم می توانند علائم سایر بیماری ها و شرایط دیگر نیز باشند، به پزشک خود مراجعه کنید تا علت تشخیص داده شود.

آنمی فقر آهن چگونه تشخیص داده می شود؟

پزشک شما یک یا چند مورد از موارد آزمایش خون را درخواست خواهد داد تا دریابید که آیا کم خونی کمبود آهن دارید یا خیر .

شمارش کامل سلول های خونی (CBC) :

این آزمایش تعداد گلبول های قرمز خون شما را نشان می دهد.

اسمیر خون محیطی :

این آزمایش اندازه و شکل گلبول های قرمز را بررسی می کند. در کم خونی فقر آهن، گلبول های قرمز کوچکتر از حد معمول هستند.

هماتوکریت :

این آزمایش نشان می دهد که چه مقدار ازخون شما از سلول های قرمز تشکیل شده است.

هموگلوبین :

این آزمایش مقدار این پروتئین را در خون شما نشان می دهد. اگر شما کم خونی دارید هموگلوبین شما پایین است.

آهن سرم:

این آزمایش نشان می دهد چه میزان آهن در خون شماست.

فریتین:

این آزمایش نشان می دهد که چقدر آهن در بدن شما ذخیره می شود.

ترانسفرین و ظرفیت اتصال کلی آهن (TIBC) :

این آزمایش ها نشان می دهد چه مقدار پروتئین به نام ترانسفرین به شکل آزاد است که آهن را بدن شما حمل کند.

شمارش رتیکولوسیت :

این آزمایش نشان می دهد که چه تعداد رتیکولوسیت (گلبول های قرمز نابالغ) در خون شما وجود دارد. اگر کم خونی با کمبود آهن داشته باشید، میزان رتیکولوسیت در خون شما کم است , زیرا در این شرایط تعداد زیادی سلول قرمز جدید تولید نمی شود.

اگر آزمایش های ذکر شده نشان می دهد که کم خونی فقر آهن دارید , ممکن است به آزمایش های دیگر مانند موارد ذکر شده در زیر نیاز داشته باشید تا ببینید چه چیزی باعث این کمخونی شده است.

اندوسکوپی :

پزشک از طریق یک لوله با یک دوربین از یک طرف داخل مری یا روده را نگاه می کند. آندوسکوپی می تواند خونریزی در دستگاه گوارش شما را از زخم، پولیپ یا سایر بیماری ها تشخیص دهد.

سونوگرافی لگنی یا بیوپسی رحمی :

اگر در طول دوره های قاعدگی خود خونریزی زیادی دارید، این آزمایش می تواند علت را پیدا کند.

آزمایش مدفوع:

این آزمایش وجود یا عدم وجود خون در مدفوع را برای بررسی سرطان و سایر علل خونریزی در روده شما بررسی می کند.

 درمان کم خونی فقر آهن چیست؟                    

با مصرف مکمل های آهن می توانید کم خونی فقر آهن را درمان کنیددر موارد شدید کمخونی فقر آهن ، روزانه به 150 تا 200 میلی گرم مکمل آهن نیاز خواهد بود، همچنین مصرف ویتامین C در ژیم غذایی توصیه می شود. این ویتامین کمک می کند که بدن شما آهن را بهتر جذب کند.

ممکن است نیاز به مصرف مکمل های آهن برای چند ماه یا بیشتر باشد تا سطح آهن خون به حالت طبیعی برگردد. اگر جذب آهن در روده به خوبی صورت نمیگیرد، عمدتا آهن مستقیما به داخل جریان خون تزریق می شود (IV).

هشدار:

مکمل های آهن می توانند باعث یبوست، حالت تهوع، استفراغ، اسهال، سوزش سر دل و مدفوع تیره شوند. این علائم ممکن است بعد از حدود یک هفته از بین بروند.پزشک آهن خون را برای بر رسی اینکه آیا کمخونی بهبود یافته است یا خیر ، بررسی خواهد کرد.

با مصرف بیشتر این این مواد غذایی می توانید آهن بیشتری را در رژیم غذایی خود دریافت کنید.:

گوشت گاو، جگر، مرغ، بوقلمون

سبزیجات سبز برگ مانند بروکلی، کلم پیچ

انواع حبوبات

غلات غنی شده با آهن

میوه های خشک شده از جمله آلو و کشمش

اگر مکمل ها به برطرف شدن علائم شما کمکی نکنند یا کم خونی خیلی شدید باشد، ممکن است نیاز به تزریق خون داشته باشید به علاوه اگر زخم، تومور یا مشکل دیگری دارید، ممکن است ابتدا لازم باشد با دارو یا جراحی، بیماری درمان شود.

کم خونی وآهن

آهن یکی از مهم‌ترین و رایج‌ترین مواد مغذی در بدن ماست ، زیرا در کارهای زیاد ازجمله نگهداری و انتقال اکسیژن در سلول‌های قرمز نقش دارد . همچنین آهن برای تولید سلول‌های جدید ، آمینواسیدها ، هورمون و انتقال‌دهنده‌های عصبی ضروری است .

کمبود آهن یک مشکل شایع است و ممکن است با عوارضی مانند : خواب‌آلودگی مزمن ، بی‌تفاوتی ، احساس ضعف و سرما خود را نشان دهد .

اگر به‌اندازه کافی آهن مصرف نمی‌کنید ، روش‌های آسان زیادی وجود دارند که می‌توانید آهن مصرفی خود را افزایش داده و بدنی سالم وسبک زندگی خوبی داشته باشید .

مواد غذایی غنی از آهن

گوشت قرمز کم‌چرب استفاده کنید . گوشت قرمز بزرگ‌ترین منبع غذایی آهن با جذب راحت است . مخصوصاً گوشت ارگان مانند جگر ، سرشار از آهن است . البته نگرانی برای گیاهخواران وجود ندارد و بسیاری از گزینه‌های گیاهی وجود دارند که به آن‌ها اشاره می‌کنیم .

آهن گوشت به‌عنوان آهن هِم شناخته شده ، یعنی از هموگلوبین داخل بافت حیوانات حاصل می‌شود . این نوع آهن جذب بسیار راحتی نسبت به منابع گیاهی آهن داشته که با نرخ ۳۰% جذب می‌شود .

آهن در چربی وجود ندارد ، بنابراین بهتر است نوع کم‌چرب گوشت را مصرف کنید .

گوشت گاو کباب شده دارای ۳٫۲ میلی‌گرم آهن به ازای هر ۸۵ گرم است و گوشت چرخ‌کرده دارای ۲٫۲ میلی‌گرم آهن به ازای هر ۸۵ گرم است .

غذاهای دریایی غنی از آهن را انتخاب کنید . به‌طورکلی ، غذاهای دریایی منبع اصلی آهن مانند گوشت قرمز نیستند ، بااین‌حال بعضی از آن‌ها دارای آهن بالایی هستند .

میگو و ساردین ( ۲٫۵ گرم به ازای هر ۸۵ گرم ) منابع خوبی از آهن هستند . ماهی آزاد و تن مقدار کمتری آهن‌دارند ، اما اسیدهای چرب امگا۳ نیز دارند که برای بدن مفیدند .

از طیور ( مرغ و بوقلمون ) کمک بگیرید . این نوع گوشت‌های سفید دارای مقداری آهن هِم هستند ، البته به‌اندازه گوشت قرمز نیست و از غذاهای دریایی نیز بیشتر نیست .

بوقلمون یک گزینه خوب است و می‌تواند مقدار آهن بیشتری نسبت به مرغ و ژامبون برای شما فراهم کند .

اگر از جگر یا دیگر گوشت‌ ارگان‌های بدن حیوانات خوشتان می‌آید ، خوش‌شانس هستید و می‌توانید مقدار قابل‌توجهی آهن استفاده کنید .

جگر دارای ۵٫۲ تا ۹٫۹ میلی‌گرم آهن به ازای هر ۸۵ گرم و اردک ۲٫۳ گرم آهن به ازای هر نصف پیمانه است .

غلات بیشتری مصرف کنید . یکی از منابع آهن غیر هِم ( نبودن در هموگلوبین ) غلات ( همچنین لوبیا ، آجیل ، میوه ، سبزیجات ) است که البته به‌خوبی آهن هِم جذب نمی‌شوند . معمولاً این نوع آهن با نرخ ۱۰% جذب می‌شود و در مقابل آهن هِم که ۳۰% است ، مقدار کمتری است . این مقدار باید به مصرف کلی شما کمک کند ، نه اینکه بخواهد کل مصرف آهن شمارا تشکیل دهد .

تقریباً تمامی انواع نان‌ها ، غلات صبحانه و هر چیزی که از غلات تهیه‌شده باشد دارای آهن است . بااین‌حال نان و غلات صبحانه غنی‌شده با آهن بهترین انتخاب برای شما هستند که می‌خواهید مصرف آهن را افزایش دهید .

غلات صبحانه خشک غنی‌شده دارای ۱٫۸ تا ۲۱٫۱ میلی‌گرم آهن است .

کسانیکه که گیاهخوارند یا به دنبال منابع گیاهی آهن هستند چه‌کار کنند ؟

اگر گوشت مصرف نمی‌کنید ، می‌توانید آهن را با استفاده از منابع گیاهی مانند : لوبیا ، آجیل و سبزیجات به دست بی‌آورید و همچنین از دیگر ویتامین‌ها ، موادمعدنی و مواد مغذی موجود در آن‌ها نیز بهره ببرید .

پروتئین‌هایی مانند سویا ، عدس ، لوبیا قرمز و نخود از منابع آهن غیر هِم هستند ، بنابراین اگر گوشت نمی‌خورید ، مصرف برگر توفو می‌تواند به شما کمک کند .

بعضی از منابع آهن :

۱ – سبزیجات برگ‌دار بارنگ تیره مانند اسفناج و کلم‌برگ

۲ – میوه‌های خشک‌شده مانند : زردآلو ، آلو و انجیر

۳ – آجیل و تخمه مانند : بادام‌زمینی و تخمه‌کدو

۴ – سیب‌زمینی و برنج

عدس پخته‌شده ۳٫۳ میلی‌گرم آهن به ازای هر نصف پیمانه ، اسفناج پخته ۳٫۲ میلی‌گرم به ازای هر نصف پیمانه و تخمه آفتابگردان بوداده ۵٫۲ میلی‌گرم به ازای هر ۳۰ گرم ، آهن دارند .

بالا بردن آهن مصرفی

آهن را به همراه ویتامین C مصرف کنید . سعی کنید میوه‌جات و سبزیجات دارای ویتامین C را با آهن مصرف کنید ، زیرا ویتامین C نرخ جذب آهن را افزایش می‌دهد ، بنابراین مصرف باهم آن‌ها فواید آن‌ها را بالا می‌برد .

وقتی حرف از ویتامین C به وسط می‌آید ، پرتغال در ذهن ما نقش می‌بندد . بهترین منابع ویتامین C مرکبات هستند ، اما دیگر میوه‌ها و سبزیجات مانند : انبه ، گواوا ، فلفل ، کلم بروکلی و سیب‌زمینی شیرین نیز دارای ویتامین C هستند .

مصرف هم‌زمان این ماده برای گیاهخوارانی که آهن غیر هِم مصرف می‌کنند بسیار مهم است . ترکیب غلات صبحانه با توت‌فرنگی یا عدسی با گوجه می‌تواند کمک‌کننده باشد .

منع‌کننده‌های جذب آهن را حذف کنید . درحالی‌که غذاهای غنی از ویتامین C می‌توانند به بدن شما در جهت جذب آهن کمک کنند ، بعضی از مواد غذایی نیز می‌توانند برعکس این کار را انجام دهند .

محصولات لبنی حاوی آهن هستند ، اما کلسیم موجود در آن‌ها می‌تواند جذب بدن را کاهش دهد . معمولاً گفته می‌شود که مکمل‌های آهن را با لبنیات نخورید ، به دلیل مشابه بهتر است لبنیات را با مواد غذایی غنی از آهن نیز میل نکنید .

پلی فنل‌های موجود در قهوه و چای در زمانی که به مقدار قابل‌توجهی باشند ، می‌توانند مانع جذب شوند ، بنابراین این نوشیدنی‌ها را زیاد مصرف نکنید .

پروتئین تخم‌مرغ یکی دیگر از منع‌کننده‌های جذب است ، همچنین مواد غذایی حاوی موادمعدنی مانند زینک و فسفر همانند کلسیم می‌توانند برای جذب با آهن رقابت کنند .

در ماهی‌تابه و قابلمه آهنی آشپزی کنید . مخصوصاً درزمانی که با حرارت بالا آشپزی می‌کنید ، مقدار قابل‌توجهی آهن می‌تواند به داخل غذای شما منتقل شود . این اتفاق درزمانی که مواد غذایی اسیدی مانند سس گوجه را طبخ می‌کنید می‌تواند تأثیرگذارتر باشد .

در صورت نیاز از مکمل آهن استفاده کنید . با پزشک متخصص در مورد بهترین مکمل موجود نسبت به وضعیت خود مشورت کنید . خانم‌های باردار به دلیل افزایش تقاضای بدن و نیاز به آهن توسط جنین ، به‌احتمال‌زیاد بیشتر تمایل به مصرف مکمل آهن‌ دارند . ممکن است آهن در ویتامین‌های مخصوص بارداری موجود باشد یا اینکه باید به‌صورت جداگانه تهیه و مصرف شود .

بیش‌ازحد آهن مصرف نکنید . به‌طورکلی ، شما باید به دنبال دریافت آهن به‌اندازه کافی باشید تا مصرف بیش‌ازاندازه آن ، مصرف بسیار زیاد آهن نیز می‌تواند مشکلاتی را برای بدن به وجود بی‌آورد .

وجود آهن بیش‌ازحد در خون بیماری هموکروماتوز نامیده می‌شود که علائمی مشابه مصرف بیش‌ازحد آهن دارد . بیماری هموکروماتوز معمولاً یک مشکل ژنتیکی است اما ممکن است به دلیل مصرف آهن زیاد توسط مکمل نیز زیادی آهن به وجود بیاید .

توجه کنید که بسیاری از مکمل‌های آهن دارای مقدار بیشتر از نیاز روزانه به آهن را دارا هستند . اگر شما مکمل آهن را به همراه مولتی‌ویتامین دارای آهن میل کنید ، خود را در ریسک مصرف زیاد آهن قرار می‌دهید .

بسیار بعید به نظر میرسد که فقط از طریق غذا خوردن بتوانید مقدار زیادی آهن مصرف کنید ، بنابراین به دلیل ترس از مصرف آهن زیاد ، خوردن جگر را کنار نگذارید .

مقدار مناسب مصرف آهن

آهن در بدن چه‌کاری انجام می‌دهد ؟

آهن یک ماده معدنی است که در تک‌تک سلول‌های بدن حضور دارد ، بنابراین برای عملکرد و سلامتی بدن ضروری است .

به‌عنوان بخشی از هموگلوبین پروتئین ، آهن به حمل اکسیژن در بدن کمک می‌کند . همچنین کلید ترکیب‌کننده آنزیم‌هایی است که به هضم غذا و عملکردهای بی‌شمار دیگری در بدن کمک می‌کند .

به‌صورت ساده : آهن در همه جای بدن هست و در همه جای بدن موردنیاز است .

چه مقدار آهن نیاز داریم ؟

همیشه به میزان مصرف پیشنهادشده ( RDA ) دقت کنید و بیشتر از آن مصرف نکنید . مقدار موردنیاز بدن به آهن با توجه به جنسیت و سن مشخص شده و به‌صورت کلی شامل موارد زیر می‌شود :

کودکان بین ۷ ماه تا ۸ سال ، ۱۱ میلی‌گرم آهن در روز آهن نیاز دارند ، بر اساس سن .

نوجوانان بین ۹ تا ۱۸ سال نیاز به ۸ تا ۱۵ میلی‌گرم در روز آهن دارند ، بر اساس سن و جنسیت .

آقایان ۱۹ سال به بالا روزانه ۹ میلی‌گرم آهن نیاز دارند .

خانم‌ها ۱۵ تا ۵۰ سال ، روزانه ۱۸ میلی‌گرم و بعدازآن ۸ میلی‌گرم . خانم‌های باردار روزانه ۲۷ میلی‌گرم آهن نیاز دارند .

نشانه‌های کمبود و فقر آهن چیست و باعث چه چیزی می‌شود ؟

کمبود آهن شایع‌ترین کمبود در میان مواد مغذی در انسان است و می‌تواند باعث کم‌خونی شده که روی ارگان‌های بدن تأثیر می‌گذارد .

علائم کمبود آهن :

• خستگی
• اختلالات روانی در بزرگسالان
• زایمان زودرس
• نقص در نوزادان

کمبود آهن عموماً هنگامی‌که بدن رشد سریعی دارد ( مانند بارداری و دوران کودکی ) یا هنگامی خون از دست می‌رود ( مانند قاعدگی و خونریزی داخلی ) رخ می‌دهد .

پیگیری میزان آهن را انجام دهید . همیشه از مقدار مواد مغذی موجود در مواد غذایی اطلاع پیدا کنید تا میزان آهن موردنیاز خود را محاسبه و تأمین کنید . همیشه میزان مصرف خود را با RDA هماهنگ نگه‌دارید .

اگر مستعد کمبود آهن هستید یا علائمی مانند خستگی و بی‌تفاوتی دارید ، می‌توانید با یک آزمایش خون ساده از کمبود آهن و کم‌خونی مطمئن شوید . کم بودن سلول‌های قرمز خون می‌تواند ناشی از کمبود آهن باشد .

انجام آزمایش خون به‌صورت منظم ، می‌تواند نشان دهد که مکمل آهن برای شما مؤثر بوده یا خیر و به تنظیم دز مصرفی نیز کمک می‌کند .

کم خونی

مقدمه 

افراد با هر سن،نژاد وملیتی در زندگی خود می توانند به کم خونی دچار شوند. انواع مختلفی از آنمی وجود دارد که هریک می توانند بیماری های مختلفی را ایجاد کنند؛ برخی از انواع آن معمول است و برخی به ندرت رخ می دهد. برخی از انواع آن به قدری خفیف هستند که تاثیری در زندگی فرد نمی گذارند، ولی برخی از انواع آن شدید هستند. همه انواع کم خونی یک نقطه مشترک دارند: همه روی خون تاثیر می گذارند و در نهایت بر سلامت عمومی بدن تاثیر می‌گذارند.

عوارض

به کاهش تعداد گلبول های قرمز، هموگلوبین و یا هماتوکریت کم خونی اطلاق می شود. گلبول های قرمز شامل هموگلوبین هستند و از آنجایی که هموگلوبین ها پروتئین هایی هستند که در انتقال اکسیژن نقش دارند؛ لذا انتقال اکسیژن به بافت ها کاهش یافته و موجب اختلال در کارکرد طبیعی بدن خواهد شد. اغلب افراد مبتلا به این اختلال از احساس سستی، خستگی مزمن، احساس کسالت عمومی و برخی اوقات هم ناتوانی در تمرکز شکایت دارند. 

از جمله علائم بالینی کم خونی می توان به ضعف، خستگی، بی حسی، رنگ پریدگی پوست، زبان، مخاط داخل لب و پلک ها، التهاب مخاط دهان، کم رنگ شدن ناخن ها، ناخن قاشقی، سرگیجه، کاهش تمرکز، اختلال رفتاری، تهوع شدید، سردی اندام های انتهایی، خواب رفتگی و مورمور شدن دست ها و پاها، ریزش مو، تنگی نفس، ضربان نامنظم یا تند قلب و تمایل به مصرف مواد غذایی بی ارزش اشاره کرد.

تشخیص

1. پزشک در ابتدا برای تشخیص کم خونی سوالاتی از شما می پرسد از قبیل:علائم و نشانه هایی که دارید و مدت زمانی که آن ها را می بینید. 

2. توجه به رژیم غذایی شما جهت اطمینان از مصرف مواد غذایی مناسب (به ویژه مواد غذایی سرشار از آهن) 

3. داروها و مکمل هایی که مصرف می کنید. 

4. مشکلاتی که در دوران قاعدگی و بارداری داشته اید. 

5. آیا این بیماری در خانواده ی شما وجود داشته است؟ 

ممکن است پزشک تست های فیزیکی را نیز از بیمار بگیرد تا نوع کم خونی را تشخیص دهد. بررسی رنگ پوست، لثه، وضعیت ناخن ها، بیماری های عفونی، میزان خونریزی هایی که داشته اید و انجام تست های لازم برای اطمینان از عدم خونریزی داخلی از جمله اقداماتی است که احتمالاً پزشک انجام خواهد داد.

درمان دارویی  

برای هر نوع کم خونی نباید آهن مصرف کرد. فقط در مواردی که علت کمبود آهن است باید مکمل آهن مصرف کرد. آهن می تواند به صورت های مختلف مانند قرص، کپسول، شربت، قطره، آمپول و ترکیبات مکمل که حاوی آهن هستند مانند فیفول تجویز شود. بهترین جایگزین برای کم خونی فقرآهن قرص های فروس سولفات می باشد. بهتر است این قرص با معده خالی مصرف نشود و مصرف آن همواره با فرآورده های لبنی نباشد. برای رفع یبوست ناشی از مصرف آهن از سبزیجات، میوه ها و مصرف 8-6 لیوان آب درطول روز استفاده شود. از مصرف فرآورده های تزریقی آهن خودداری شود مگر با نظر متخصص.                         

ویتامین B12 یا اسید فولیک نیز تجویز می شوند، زیرا این دو فاکتور برای برای بلوغ طبیعی گلبولهای قرمز لازم هستند.

درمان دارویی  

برای هر نوع کم خونی نباید آهن مصرف کرد. فقط در مواردی که علت کمبود آهن است باید مکمل آهن مصرف کرد. آهن می تواند به صورت های مختلف مانند قرص، کپسول، شربت، قطره، آمپول و ترکیبات مکمل که حاوی آهن هستند مانند فیفول تجویز شود. بهترین جایگزین برای کم خونی فقرآهن قرص های فروس سولفات می باشد. بهتر است این قرص با معده خالی مصرف نشود و مصرف آن همواره با فرآورده های لبنی نباشد. برای رفع یبوست ناشی از مصرف آهن از سبزیجات، میوه ها و مصرف 8-6 لیوان آب درطول روز استفاده شود. از مصرف فرآورده های تزریقی آهن خودداری شود مگر با نظر متخصص.                         

ویتامین B12 یا اسید فولیک نیز تجویز می شوند، زیرا این دو فاکتور برای برای بلوغ طبیعی گلبولهای قرمز لازم هستند.

عوامل موثر بر افزایش جذب آهن

✔️اسید سیتریک و آسکوربیک اسید (Vit C)؛ از منابع آن می¬توان به آلو، خربزه، ریواس، انبه، گلابی، طالبی، گل کلم، سبزی ها، آب پرتقال، لیمو ترش و شیرین، سیب و آناناس اشاره کرد. 

✔️اسید مالیک و تارتاریک اسید که در هویچ، سیب زمینی، چغندر، کدو تنبل، گوجه فرنگی، کلم پیچ و شلغم اشاره کرد. 

✔️فرآورده های تخمیری مثل سس سویا 

یکی از مهم ترین اقدامات برای پیشگیری از کم خونی فقرآهن آموزش تغذیه به منظور ایجاد تعادل و تنوع در برنامه غذایی روزانه است. اساس آموزش تغذیه برای پیشگیری از کم خونی فقرآهن بر این اصل استوار است که در وعده های غذایی افزایش دهنده های جذب آهن و همچنین آهن هم مصرف شود و یا اینکه از مصرف کاهش دهنده های جذب آهن مانند چای همراه با غذا و یا بلافاصله پس از غذا خودداری شود. روش دیگر استفاده از جوانه غلات و حبوبات است که موجب افزایش آهن قابل جذب در مواد غذایی می شود. وقتی غلات جوانه می زنند Vit C در آنها افزایش می یابد و میزان تانن و اسید فیتیک کم می شود. مثلا جوانه زدن بعضی از غلات و حبوبات مثل ماش و عدس به مدت 48-24 ساعت می تواند جذب آهن را تا 2 برابر افزایش دهد.

درمان تغذیه ای 

در رژیم غذایی روزانه آهن به دو فرم Heme و Non Heme یافت می شود که آهن هم بیش تر در منابع حیوانی مثل گوشت قرمز، ماهی و جگر یافت می شود؛ و غیرهم در منابع گیاهی مثل غلات، حبوبات و انواع خشکبار یافت می شود. آهن هم ظرفیت جذب بالایی دارد که به 30-20 درصد می رسد؛ ولی آهن منابع گیاهی حدود 8-3 درصد جذب می شود که برخلاف آهن هِم جذب آن کاملا به عوامل کاهنده مثل فیتات و عوامل افزاینده جذب مثل ویتامین C بستگی دارد. آهن موجود در تخم مرغ از ظرفیت جذب خوبی برخوردار نیست. منابع حیوانی نه تنها از منابع خوب آهن به

حساب می آیند، بلکه سبب افزایش جذب آهن غیر هم نیز خواهند شد. ویتامین C موجود در سبزیجات و میوه های تازه از دیگرعوامل افزاینده های جذب آهن غیر هم می باشد.

از جمله عواملی که باعث کاهش جذب آهن می شوند می توان به موارد زیر اشاره کرد: 

• مصرف قهوه و چای که به دلیل داشتن ترکیبات پلی فنلی و همینطور تانن سبب کاهش جب آهن غیرهم خواهند شد. هرچه چای پررنگ تر باشد، تانن آن هم بیش تر بوده و جذب آهن را بیشتر کم می کند. 

• زیاده روی در مصرف لبنیات:لبنیات منابع غنی کلسیم به شمار می آیند. کلسیم از جمله یون های دو ظرفیتی است که رقابت شدیدی در جذب با آهن داشته و هرچه مصرف لبنیات افزایش یابد، درصد جذب آهن را کم می کند. 

• مصرف بیش از حد منابع اگزالاتی: این منابع که در اسفناج، شکلات، کاکائو، ریواس، کرفس و هویج به فراوانی یافت می شود در مجرای گوارش با یون های دو ظرفیتی باند شده و درصد جذب این یون ها از جمله آهن را کم می کند.

• مصرف بیش از حد سویا: این ماده غذایی حاوی پروتئین است که مانع جذب آهن غیرهم می شود و به همین دلیل مصرف سویا با گوشت عادت غذایی غلطی است. همینطور این ماده مثل غلات حاوی فیتات بوده که خود از عوامل کاهنده جذب می باشد. 

• رژیم گیاه خواری: چون هم درصد آهن منابع گیاهی پایین است و همینطور درصد جذب آن، این افراد در صورت عدم مصرف مکمل آهن به کم خونی مبتلا خواهند شد. 

• عدم مصرف میوه های تازه: میوه ها به دلیل اینکه منبع خوب ویتامین C به حساب می آیند باعث افزایش جذب آهن خواهند شد. 

• مصرف نکردن دانه ها و مغزها: این مواد غذایی که اغلب کالری بالایی دارند، منابع خوب آهن به حساب می آیند که در صورت مصرف هم زمان با عوامل افزاینده جذب، باعث افزایش جذب آهن خواهند شد.